خسارت های وارده به پیمانکار و کارفرما به دلیل تاخیرات پروژه:

همانطور که قبلاً در دسته بندی انواع تاخیرات گفته شد، یک از انواع آن، تاخیرات مجاز قابل جبران مالی است که پیمانکار می تواند خسارت های وارده از این نوع تاخیر را محاسبه کرده و نسبت به آن ادعا (Claim) کند.

• ‏ هزینه هائی که به دلیل تاخیر مجاز به “پیمانکار” تحمیل می شود، عبارتند از:

1- هزینه های سایت پروژه:
به دلیل تطویل پروژه خسارت هائی از جمله افزایش هزینه های نیروی انسانی،ماشین آلات و متریال به پیمانکار وارد می شود که در این بخش،هزینه بیکاری نیروی انسانی و ماشین آلات نیز محاسبه می شود.

2- هزینه های بالاسری (ستاد) دفتر مرکزی:
این نوع هزینه ها شامل هزینه های پشتیبانی از تمامی پروژه های سازمان است که با تطویل مدت زمان پروژه،افزایش خواهد داشت مانند هزینه اجاره دفتر مرکزی،هزینه حقوق پرسنل ستادی،هزینه ماموریت پرسنل ستادی به پروژه ،هزینه تجهیزات اداری ستاد و ..

3- هزینه راندمان از دست رفته:
هنگامی که یک پروژه با تاخیر مواجه می شود ممکن است پیمانکار در معرض افت و یا کاهش راندمان قرار بگیرد.

به عنوان مثال، کاری که قرار بود مطابق برنامه زمانبندی مبنا،در فصل تابستان انجام شود به دلیل تاخیر به وجود آمده که ناشی از قصور کارفرما بوده به فصل زمستان منتقل شده است ،این شرایط باعث می شود پیمانکار نتواند با راندمان مناسب ادامه بدهد .

4- هزینه های ناشی افزایش منابع :
این نوع هزینه ها زمانی به وجود می آید که پیمانکار مجبور است برای جبران تاخیرات کارفرما و سرعت کار،منابع خود را که شامل نیروی انسانی،ماشین آلات و تجهیزات است را افزایش دهد که هزینه های تحمیل شده به پیمانکار در این دسته قرار می گیرد.

5-سایر هزینه های خسارت تاخیر مجاز:
خساراتی از جمله فرصت یا سود از دست رفته،بهره ناشی از تامین سرمایه پروژه (وام ،قرض ) و …

• خسارت هائی که به دلیل تاخیرات غیر مجاز، به”کارفرما” متحمل می شود:
  

زمانی که پروژه به دلیل قصور پیمانکار با “تاخیرات غیر مجاز” مواجه می شود باید مبلغی به عنوان “خسارت تاخیر” به کارفرما پرداخت شود که این خسارت به نام “جریمه تاخیر” (Liquidated Damage) نیز شناخته می شود.

از آنجائی که محاسبه مقدار دقیق “جریمه تاخیر” بسیار دشوار و پیچیده است، در اکثر مواقع این مقدار بصورت تقریبی محاسبه می شود، ولی کارفرما لازم است میزان خسارت های وارده را از لحاظ تطابق قانونی با کمک مشاوران حقوقی بررسی نماید و به آن متعهد باشد.

به طور معمول کارفرما، میزان دقیق جریمه را در قرارداد و در بندهای شرایط پیمان ذکر می کند مانند مثال زیر که در ماده 50 شرایط عمومی پیمان عنوان شده است:

در صورتیکه “پیمانکار” پروژه را از موعد و زمان مقرر قراردادی “دیرتر” به اتمام برساند به ازاء ” هر هفته” دیرکرد معادل 1/500 مبلغ اولیه قرارداد، به عنوان “جریمه” از پرداختی ها به پیمانکار و در صورت عدم تامین از این محل، از سایر مطالبات و دارائی های پیمانکار کسر خواهد شد.

• برخی از هزینه هائی که لازم است کارفرما با توجه به “ماهیت پروژه” در هنگام برآورد خسارت های وارده “در طول زمان تاخیرات غیر مجاز” در نظر بگیرید عبارتند از:

1- هزینه های بازرسی پروژه در طول زمان تاخیر غیر مجاز (Cost for project inspection)

2- هزینه های خدمات طراحی و مهندسی که به دلیل طولانی شدن پروژه ادامه دار شده است.(Costs for continued design services)

3- هزینه های پرسنل کارفرما در طول زمان تاخیر غیر مجاز (Costs for the owner’s staff)

4- هزینه های نگهداری تجهیزات موجود در طول زمان تاخیر غیر مجاز(Costs for maintaining current facilities)

5- هزینه های اضافی اجاره بهاء مربوط به تاسیسات و یا ساختمان های مورد نیاز در طول زمان تاخیر غیر مجاز (Costs for additional rentals)

6-هزینه های اضافی انبار داری ،جابه جائی و حمل و نقل در طول زمان تاخیر غیر مجاز (Costs for additional storage and moving expense)

7-سود (درآمد) از دست رفته (Lost revenues)

8-هزینه های عمومی برای عدم استفاده مفید از امکانات در طول زمان تاخیر غیر مجاز (Costs to the public for not having beneficial use of the facility)

9-هزینه های تعدیل :برای تامین متریال مورد نیاز در طول زمان تاخیر غیر مجاز (Escalation costs)

10-هزینه های تامین سرمایه پروژه:در صورتی که توسط کارفرما انجام شده باشد( Financing costs)

مطالب مرتبط:

آشنائی با ادعا و مدیریت ادعا در پروژه

نمونه گزارش ادعا مالی و خسارت ناشی از تاخیرات مجاز پروژه

نمونه دستور العمل ضرر و زیان ناشی از عدم انجام تعهدات کارفرما